Historia o rzeczach, które nie mieszczą się w głowie (Dziewczynka, która widziała zbyt wiele - Małgorzata Warda)

Wow! - tak w skrócie mogę opisać wrażenie, jakie zrobiła na mnie książka Małgorzaty Wardy.

Wow, wow i jeszcze raz WOW!

"Dziewczynka, która widziała zbyt wiele" nie miała prawa się udać. Autorka wybrała sobie taką tematykę, że po prostu czekałam, w którym momencie się potknie, bo wydawało mi się niemożliwym, żeby przy tak karkołomnym zadaniu, chociaż przez moment się nie zachwiać.

U Małgorzaty Wardy jest jak u Hirchocka: zaczyna się od trzęsienie ziemi, a potem napięcie tylko rośnie. Ania, młodziutka dziewczyna, dziecko prawie, idzie na komisariat i zgłasza, że została zgwałcona przez swojego brata, Aarona. Zaczyna się dochodzenie, rozmowy z psychologiem, poznajemy historię rodziny Budziszów, w której jest wiele ciemnych plam. 

Przyznaję, że już sam punkt wyjścia był ryzykowny, ale autorka dołożyła do tej powieściowej układanki sporo równie drastycznych elementów: szykanowanie Ani przez rówieśników, depresja Cecylii Budzisz, z którą rodzeństwo musi sobie radzić, tragiczne wydarzenia z przeszłości, których świadkiem był Aaron. Każdy pojedynczy wątek z tej powieści niesie w sobie taki ładunek emocjonalny, że mógłby służyć jako samodzielny temat. Skondensowanie ich natomiast na 315 stronach daje efekt... porażający. I dlatego właśnie od razu stwierdziłam, że "Dziewczynka..." nie miała prawa się udać: za dużo wszystkiego, tematy wzięte niemalże z kroniki kryminalnej, przemoc w stosunku do dzieci... Z tego to powodu też nie mam pojęcia, jak autorka to zrobiła, ale "Dziewczynkę..." czytałam jak zahipnotyzowana. Każda scena jest absolutnie perfekcyjna, bohaterowie, nawet ci drugoplanowi, dopracowani, a klimat tej książki... nie podejmuję się oddać go słowami. Zasiadłam do lektury... i skończyłam 4 godziny później.

Podejrzewam, że gdyby przedstawione wydarzenia zapisać chronologicznie, dzień po dniu, książka nie byłaby tak dobra. Tymczasem liczne retrospekcje i przedstawianie wydarzeń z perspektywy kilku postaci sprawiają, że czytelnik co chwila musi rewidować swoje domysły o tym, co się wydarzyło, z tym, co zaplanowała autorka. 

Małgorzata Warda napisała powieść bez kompromisów: nic tu nie jest cukierkowe, relacje rodzinne nie chcą się wyprostować, źli ludzie nie zostają ukarani, a cierpią niewinni. Mało tego: dla mnie jest to książka stawiająca pytanie o granice ludzkiego poświęcenia. Aaron za wszelką cenę próbuje chronić Anię... a tak naprawdę, mam wrażenie, że nie tylko nie ochronił jej przed niczym, ale i sam na tym ucierpiał najbardziej. Zresztą: rodzeństwo Budziszów jest parą, którą pewnie jeszcze długo nie będzie chciała mi wyjść z pamięci i tym bardziej rozumiem autorkę, która jest wdzięczna rodzinie za to, że z nią wytrzymali, gdy myślała tylko o Aaronie i Ani. Ja też pewnie jeszcze przez jakiś czas będę często powracać do nich pamięcią.

M. Warda, Dziewczynka, która widziała zbyt wiele, Prószyński i S-ka, 2012, s. 315.