W każdym z nas jest wariat* (Przypadki Tomasza Płachty. Życie i śmierć socjopaty - Daniel Koziarski)

Socjopatia – zaburzenie osobowości, przejawiające się nierespektowaniem podstawowych norm etycznych oraz wzorców zachowań w społeczeństwie, uwidaczniające się w wyraźnym braku przystosowania do życia w społeczeństwie.

Socjopaci mimo normalnego (lub nawet większego) poziomu inteligencji nie potrafią podporządkować się zasadom współżycia społecznego. W większości przypadków dochodzi do konfliktu z normami prawnymi.

Tyle Wikipedia. Po przeczytaniu tego opisu aż dziwię się, że do tej pory nikt wcześniej nie wpadł na pomysł, aby uczynić bohaterem książki właśnie socjopatę (albo wpadł, a ja tej książki nie znam). Bohater Daniela Koziarskiego jest Socjopatą przez duże "S". Przyznaję, że dawno nie spotkałam w literaturze polskiej postaci tak niemiłej, odpychającej, dziwnej i jednocześnie ciekawej.

Tomasz Płachta właśnie wrócił z Londynu, próbuje się zaaklimatyzować. Ma jednak problem ze znalezieniem pracy, z dogadaniem się z rodziną, z tworzeniem i utrzymywaniem relacji z innymi. Tomasz Płachta ma problem sam ze sobą. Jest chorobliwie nieufny i przewrażliwiony. Nie ma skrupułów, jest podły, ubliża ludziom, gardzi nimi, a empatia nie leży w jego naturze. A drugiej jednak strony, kiedy na krótką chwilę postanawia pokazać ludzkie oblicze i np. przekazać znaleziony dowód osobisty policji, natychmiast popada z władzą w konflikt. Gdy w nagłym przypływie serca decyduje się oddać kawałek własnej wątroby bratu, nie tylko przeszczep się nie udaje, ale też nikt nie docenia jego poświęcenia.

Nie chcielibyście, drodzy Czytelnicy, zamienić się na życie z Tomaszem Płachtą, na pewno nie. Czytając, miałam wrażenie, że spotyka go jedynie ciąg porażek, ale z drugiej strony on sam je prowokuje. Początkowo, w trakcie lektury, coraz szerzej otwierałam oczy ze zdumienia, ale w końcu... "Przypadki Tomasza Płachty" zaczęły mnie bawić. Autor bowiem pokazuje szereg sytuacji, spotykanych codziennie, na które zupełnie nie zwraca się uwagi, a które pokazane z punktu widzenia socjopaty nagle nabierają nowego, czasem zabawnego wymiaru (chociażby sytuacja z krojeniem wędliny w plasterki z sklepach mięsnych: kto powiedział, że nie można kupić jednego, hę?).

Jednak, jak wskazuje tytuł, życie Tomasza Płachty, to tylko jeden z aspektów przedstawionych w tej książce. Śmierć jest pokazana tu równie ciekawie. Uwaga: zdradzam tajemnicę! Na pogrzebie przyjaciela Tomasza, jedna z uczestniczek wrzuca do grobu zdjęcie, na którym nieboszczyk jest w towarzystwie przyjaciół. Nagle okazuje się, że zaczynają oni kolejno umierać, trup "ciągnie ich do siebie". Co ciekawe, na zdjęciu jest też Tomasz... i to jest zdecydowanie jeden z moich ulubionych wątków w tej powieści.

Szczerze polecam! Szczególnie tym, którzy uważają, że w literaturze polskiej nic się nie dzieje. Oj, dzieje się i to dużo!

* tytuł to fragment piosenki jednego z moich ulubionych, polskich zespołów :)

D. Koziarski, Przypadki Tomasza Płachty. Życie i śmierć socjopaty, wyd. MG, Warszawa 2010, s. 368.